Witamina C– kwas askorbinowy– kwas L- askorbinowy, jest witaminą, która nie jest wytwarzana przez organizm, dlatego jedynymi sposobami jej dostarczenia jest dieta, suplementacja lub stosowanie preparatów zewnętrznie.
Średnie dobowe zapotrzebowanie na witaminę C
niemowlęta do 1 roku życia
20 mg/ dobę;
dzieci 1- 3 lat
40 mg/ dobę;
dzieci 4- 12 lat
50 mg/ dobę;
dziewczęta 13- 18 lat
65 mg/ dobę;
chłopcy 13- 18 lat
75 mg/ dobę;
kobiety powyżej 18 lat
75 mg/ dobę;
kobiety w ciąży
80- 85 mg/ dobę;
kobiety karmiące piersią
115- 120 mg/ dobę;
mężczyźni powyżej 18 lat
90 mg/ dobę.
Zapotrzebowanie na witaminę C wzrasta
przy ciężkim, długotrwałym wysiłku fizycznym,
podczas zaburzeń czynności jelit,
przy braku łaknienia,
u osób starszych,
u osób z nadciśnieniem tętniczym,
u osób z cukrzycą,
u palących papierosy,
u będących pod wpływem silnego stresu,
u kobiet w ciąży i karmiących.
Główne funkcje witaminy C w organizmie człowieka
uczestniczy w procesie syntezy kolagenu, wpływając na stan tkanki łącznej,
jest silnym przeciwutleniaczem i chroni komórki przed wolnymi rodnikami,
wzmacniania i uszczelniania naczynia krwionośne,
spowalniania procesy starzenia się skóry,
wspiera proces gojenia się ran,
aktywuje wiele enzymów,
bierze udział w syntezie neuroprzekaźników, poprawiając pracę mózgu,
uczestniczy w wytwarzaniu czerwonych krwinek,
hamuje utlenianie `złego` cholesterolu LDL, zmniejszając zmiany miażdżycowe,
działa przeciwzapalnie i przeciwalergicznie,
reguluje procesy pochłaniania drobnoustrojów przez leukocyty,
ułatwia przyswajanie żelaza,
uczestniczy w przemianach aminokwasów, zwłaszcza tyrozyny,
bierze udział w syntezie hormonów steroidowych (kortykosteroidów),
wzmacnia dziąsła i zęby,
poprawia stan chrząstek stawowych,
zapobiega odwapnieniu kości,
reguluje ciśnienie tętnicze,
pobudza układ odpornościowy,
profilaktyka nowotworów.
Objawy niedoboru witaminy C
słaba synteza kolagenu;
zwiększone narażenie na wysięki, sińce i krwotoki;
stany zapalne dziąseł;
spowolnie gojenie się ran;
zakażenia, które mogą prowadzić do sepsy.
Niedobory witaminy C dodatkowo mogą prowadzić do
obniżenia nastroju, ospałości, apatii, stanów depresyjnych;
osteoporozy;
anemii;
nadczynności tarczycy;
infekcji, spadku odporności.
Przewlekłe niedobory witaminy C mogą wpływać na zwiększenie ryzyka zapadalności na niektóre nowotwory oraz miażdżycę. Mogą prowadzić również do wzrostu ciśnienia tętniczego i wzrostu cholesterolu.
Przedawkowanie witaminy C:
wysypka skórna o wyglądzie pokrzywki,
zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego: nudności, zgaga, wymioty, wzdęcia, uczucie przelewania, biegunka, bóle brzucha.
Witamina C w diecie
Zawartość witaminy w C może być zmienna w zależności od regionu uprawy surowca, gatunku czy sposobu obróbki termicznej (np. gotowania, pieczenia, krojenia)- straty witaminy C mogą sięgać nawet do 50%.
Najlepszym sposobem na zachowanie wysokiej ilości witaminy C w produktach roślinnych jest gotowanie na parze lub spożywanie ich w formie surowej; a wśród najlepszych metod zachowania wysokiej dawki kwasu askorbinowego w żywności jest proces kiszenia i mrożenia.
Zawartość witaminy C w 100 gramach świeżej masy produktu
rokitnik do 900mg
owoce dzikiej róży 250- 800 mg
pokrzywa 600 mg
szczypiorek 524 mg
czarne porzeczki 150- 300 mg
natka pietruszki 269 mg
papryka 125- 200 mg
brukselka 65- 145 mg
kalarepa 70- 100 mg
kiwi 84 mg
brokuły 65- 150 mg
truskawki 46- 90 mg
kapusta 35- 70 mg
kalafior 37- 70 mg
grejpfruty 30- 70 mg
szpinak 40- 84 mg
cytryny 40- 60 mg
porzeczki czerwone i białe 26- 63 mg
pomarańcze 30- 50 mg
cykoria 6- 33 mg
fasolka szparagowa 25- 30 mg
rzodkiewka 25 mg
agrest 25- 40 mg
sałata 12- 30 mg
pomidory 5- 33 mg
marchew 2 mg
buraki 8 mg
ziemniaki wiosenne 20-33 mg
maliny 19- 37 mg
ziemniaki zimowe 7- 8 mg
jabłka 0,5- 20 mg
gruszki 4 mg
śliwki 5 mg
banany 7- 14 mg
orzechy włoskie 3 mg
Funkcje witaminy C w kosmetykach
jest silnym przeciwutleniaczem,
neutralizuje wolne rodniki,
chroni skórę przed szkodliwym działaniem promieniowania UV,
działa przeciwzapalnie, antybakteryjnie, złuszczająco,
bierze udział w syntezie kolagenu i ceramidów,
działa depigmentacyjnie,
wzmacnia i uszczelnia naczynia krwionośne,
wspiera proces gojenia się ran,
nadaje blasku,
poprawia elastyczność,
wygładza zmarszczki,
zwiększa gęstość skóry właściwej,
chroni przed stresem oksydacyjnym.
Formy witaminy C
kwas L-askorbinowy (ascorbic acid)- czysta forma witaminy C. Rozpuszczalna w wodzie, wysoce niestabilna. Daje natychmiastowe efekty rozświetlenia, ale może prowadzić do podrażnień. Efektywne stężenie 15%- 30%.
palmitynian askorbylu (ascorbyl palmitate)- syntetyczna pochodna witaminy C, rozpuszczalna w tłuszczach. Wykazuje się dużą stabilnością i małą aktywnością biologiczną, działa na powierzchni skóry, nie stymuluje kolagenu.
sól magnezowa fosforanu askorbylu MAP (magnesium ascorbyl phosphate)- stabilna w roztworach wodnych, odporna na utlenianie. Efektywne stężenie od 10%, działa antyoksydacyjnie i rozjaśniająco.
sól sodowa fosforanu askorbylu SAP (sodium ascorbyl phospate)- silne właściwości przeciwbakteryjne, w stężeniu 1% działa przeciwtrądzikowo.
glukozyd askorbylu (ascorbyl glucoside)- wytwarzana z witaminy C oraz skrobi. Powoli uwalniana jest pod wpływem enzymów więc wnika w głębsze warstwy naskórka, zmniejsza przebarwienia i hamuje wytwarzanie melaniny. Wysoki potencjał drażniący.
olejowe formy: izostearynian askorbylu (ascorbyl isostearate) oraz tetraizopalmitynian askorbylu (tetrahexyldecyl ascorbate, ascorbyl tetraisopalmitate)- trwałe i stabilne formy witaminy C, rozpuszczalne w tłuszczach. Mają zdolność przenikania do głębszych warstw naskórka. Efektywne stężenie od 1%.
Do codziennej pielęgnacji formy Sodium Ascorbyl Phospate, Magnesium Ascorbyl Phosphate i Ascorbyl Glucoside.
Do natychmiastowej poprawy jakości skóry: Ascorbic Acid.
Najsilniejszą i najskuteczniejszą formą witaminy C jest Ascorbyl Tetraisopalmitate.
Nie łączyć
witamina C (ascorbic acid) i niacynamid- neutralizują się; połączenie może doprowadzić do wytworzenia szkodliwego nadtlenku wodoru i kwasu nikotynowego;
witamina C i retinol- neutralizowanie się substancji;
hydrokwasy, czyli kwasy AHA/ BHA- wysoki potencjał drażniący;
metale ciężkie jak miedź i żelazo- działanie odwrotne.
Witamina C. Zapotrzebowanie na witamine C. Funkcje witaminy C w organizmie człowieka. Witamina C w diecie. Źródła witaminy C. Funkcje witaminy C w kosmetykach Formy witaminy C. Z czym nie łączyć witaminy C. Objawy niedoboru witaminy C.